Diễn tiến Vụ Kháng án về chất Da cam/Dioxin của Việt Nam

(Status of the Vietnamese’s Appeal at the Second Circuit Court of Appeals)

 

 

Hỏi: Trước hết, KS vui lòng cho quý thính giả của đài Á Châu Tự Do biết vụ kháng án về chất Da cam/dioxin của Việt Nam ở tòa Kháng án Khu vực 2/New York đã đi đến đâu rồi?

 

Ðáp: Theo quy định của tòa Kháng án, thủ tục kháng án phải trải qua hai giai đoạn: giai đoạn thứ nhất là tiền tranh luận (pre-argument) nhằm tạo cơ hội cho hai bên giàn xếp với nhau, nếu không thể dàn xếp, tòa sẽ tiến hành giai đoạn phân xử để đi đến phán quyết sau cùng.  Cho đến giờ phút nầy, vụ kháng án của Việt Nam vẫn còn nằm trong giai đoạn thứ nhất.  Hầu hết văn bản tóm tắt và những văn kiện cần thiết đã được nộp theo đúng lịch trình mà tòa đã quy định, thí dụ như văn bản tóm tắt (brief) của phía Việt Nam được nộp ngày 30/9/2005, văn bản tóm tắt của các công ty hóa chất được nộp ngày 7/2/2006, và văn bản đối đáp sau cùng (final response) của phía Việt Nam được nộp ngày 16/3/2006.  Hiện nay, tòa đang chuẩn bị cho phiên tiền tranh luận được dự trù vào cuối tháng nầy.

 

Hỏi: Theo một bản tin của Thông Tấn Xã Việt Nam được trích đăng trên tờ Nhân Dân ngày 10/4/2006, phiên tiền tranh luận đã được hoãn lại cho đến cuối tháng 5 vì các công ty hóa chất chưa chuẩn bị đủ hồ sơ cần thiết.  Có đúng như vậy không, thưa KS?

 

Ðáp: Theo tin tức mà tôi có được thì tòa Kháng án vẫn tiến hành phiên tiền tranh luận trong tuần lễ 17/4/2006 như Chánh án Peter Hall đã ấn định, thay vì tuần lễ 24/4/2006 như được đề nghị mới đây.  Tuy nhiên, lịch trình nầy có lẽ sẽ được hoãn lại vì văn bản đối đáp sau cùng của Việt Nam lên trên 18.400 chữ, nhiều hơn con số 14.000 chữ mà tòa đã quy định từ trước.  Phía Việt Nam biết rõ việc vi phạm quy định nầy và yêu cầu tòa chấp thuận văn bản, nhưng tòa Kháng án đã ra phán quyết từ chối vào ngày 4/4/2006 và đã tống đạt phán quyết nầy đến phía Việt Nam ngày hôm sau, tức ngày 5/4/2006.  Một lý do khác khiến cho phiên tiền tranh luận được hoãn lại có lẽ do phán quyết ngày 31/3/2006 của tòa Kháng án, qua đó, 16 vụ kháng án của cựu chiến binh Hoa Kỳ phải được tranh luận cùng lúc (in tandem) với vụ kháng án của phía Việt Nam.  Cho đến giờ phút nầy, tòa Kháng án vẫn chưa đưa ra lịch trình mới cho phiên tiền tranh luận.

 

Hỏi: Quan điểm của phía Việt Nam trong vụ kháng án nầy như thế nào?

 

Ðáp: Phía Việt Nam nhấn mạnh rằng vụ khiếu nại của họ không tập chú vào việc sử dụng thuốc diệt cỏ (herbicides) trong chiến tranh và cũng không tập chú vào việc sử dụng vũ khí có hơi độc (chemical gas weapon) hoặc hơi độc (poison gas), mà tập chú vào việc sử dụng chất độc (use of a poison).  Họ lập luận như thế nầy, tôi xin tạm dịch nguyên văn phần kết luận của văn bản tóm tắt, “Trái với những giả thuyết sai sự thật của tòa Brooklyn, thiệt hại do sự hiện diện của dioxin trong chất Da cam, cũng như các chất độc độc hại (toxin poisons) trong các loại thuốc diệt cỏ khác do bị đơn sản xuất và được dùng trong cuộc chiến Việt Nam, không phải là vô tình (unintened) hoặc song hành (collateral).  Bị đơn biết dioxin là một chất độc.  Họ biết số lượng dioxin trong sản phẩm của họ vượt quá mức an toàn.  Họ biết sản phẩm của họ sẽ được dùng ở Việt Nam.  Và có lẽ quan trọng nhất, họ biết làm thế nào để loại những chất độc nầy ra khỏi sản phẩm của họ nhưng họ không làm chỉ vì tư lợi.  Chính hành động nầy đã khiến nguyên đơn kiện các bị đơn, và chính hành đông nầyđã vi phạm luật pháp quốc tế qua đạo luật ATS [Thiệt hại của Ngoại kiều]. Vì các lý do vừa nêu, và vì công lý đòi hỏi phải bồi thường những nạn nhân cố tình (intended victims) của chiến dịch rãi chất độc nầy tương tự như những người đã điều hành (administered) các chất độc, tòa Kháng án phải lật ngược phán quyết của tòa Brooklyn và cho phép tiến hành vụ khiếu nại (claims) của nguyên đơn,”  hết lời dẫn.

 

Hỏi: Phía Việt Nam dựa trên cơ sở pháp lý nào để yêu cầu tòa Kháng án Khu vực 2 cứu xét phán quyết của tòa liên bang Brooklyn, thưa KS?

 

Ðáp: Vụ kháng án của phía Việt Nam dựa trên ba điểm chính như sau.  Thứ nhứt, phía Việt Nam cho rằng tòa Brooklyn đã sai khi bác bỏ khiếu nại của họ về việc vi phạm luật pháp quốc tế với lý do là việc phun thuốc khai quang (defoliants), được biết có chứa chất độc gây độc hại cho con người với số lượng được biết có thể tránh được qua quy trình sản xuất sẳn có và phổ biến, thì không vi phạm thông lệ ngăn cấm việc sử dụng chất độc trong chiến tranh và cũng không vi phạm việc gây thương tích và tàn phá không cần thiết cho mục tiêu quân sự.  Thứ nhì, phía Việt Nam cho rằng tòa Brooklyn đã sai khi bác bỏ khiếu nại của họ vê việc vi phạm luật tiểu bang New York của nguyên đơn với lý do nhà thầu của chính phủ (government contractor defense) mà không đếm xỉa gì đến bằng chứng cho phép kết luận rằng bị đơn biết nhiều hơn chánh phủ về sự nguy hiểm của dioxin hiện diện trong chất Da cam và rằng quy trình sản xuất làm gia tăng chất dioxin thì không được ghi trong bất cứ điều kiện sách (specifications) hay đơn đặt hàng (procurement contract) của chánh phủ gởi cho bị đơn.  Sau cùng, phía Việt Nam cho rằng tòa Brooklyn đã sai khi bác bỏ khiếu nại của họ về việc lên án việc sử dụng chất Dam cam trong cuộc chiến, bồi thường thiệt hại, và tẩy xóa ô nhiễm môi trường với lý do vi phạm chủ quyền Việt Nam mà không đếm xỉa đến bằng chứng hổ trợ cho một phán quyết công bằng và vô tư.

 

Hỏi: Theo tin tức báo chí trong nước thì trưởng đoàn luật sư của phía Việt Nam là ông Jonathan Moore, khi tham dự Hội nghị quốc tế nạn nhân chất da cam/dioxin được tổ chức ở Hà Nội vào hai ngày 28-29/3/2006, đã cho biết rằng họ đã tìm ra nhiều điểm mới rất thuyết phục để bảo vệ nạn nhân Việt Nam và phía bị đơn đang “đuối về luật lẫn thực tế” nên cố gắng làm cho vấn đề chính trở nên lẫn lộn.  KS có nhận xét gì về lời tuyên bố của luật sư Moore?

 

Ðáp: Dạ thưa, nếu đó quả thật là lời tuyên bố của luật sư Moore, thì có lẽ ông Moore thiếu thành thật, lừa bịp các nạn nhân Việt Nam (trong đó có những người có trách nhiệm điều hành vụ kiện ở trong nước), hoặc cả hai.  Chẳng hạn như vấn đề vi phạm luật quốc tế, không có một điểm nào mới được ghi trong văn bản tóm tắt nộp ở tòa Kháng án, mà ngược lại, còn bỏ đi nhiều điểm được ghi trong đơn khiếu nại nộp ở tòa Brooklyn, mà điển hình nhất là Quy ước Genève 1925.  Phía Việt Nam không còn cáo buộc vi phạm tội ác chiến tranh (war crimes) và diệt chủng (genocide) mà chỉ cáo buộc việc sử dụng thuốc khai quang trong chiến tranh Việt Nam là vi phạm luật quốc tế về việc sử dụng chất độc, nhưng lại không chứng minh được thuốc khai quang là chất độc; do đó, họ mới “lẫn lộn” thuốc khai quang với dioxin và “lẫn lộn” chánh phủ và quân đội Hoa Kỳ với các công ty hóa chất, ít ra, trên phương diện trách nhiệm.  Về vấn đề vi phạm luật tiểu bang, phía Việt Nam đã chấp nhận dùng các bằng chứng của cựu chiến binh Hoa Kỳ trong các vụ kiện từ thập niên 1980; do đó, chẳng những không có điểm nào mới mà còn gián tiếp “chịu thua” vì tất cả các vụ kiện của cựu chiến binh đều đã bị tòa bác bỏ.

 

Hỏi: Theo KS, phía Việt Nam có khả năng thắng kiện ở tòa Kháng án không?

 

Ðáp: Theo nhận định của luật sư Moore, phía Việt Nam sẽ thắng nếu tòa Kháng án có được một không khí công bằng và trung thực; nhưng ông không biết trước được kết quả, vì theo lời ông, một trong ba chánh án được chỉ định cho vụ kháng án là anh họ của Tổng thống Bush.  Theo tôi, đó chỉ là ngôn từ của một luật sư kiện tụng (trial laywer) để quy trách sự thất bại không thể tránh được của ông lên người khác; vì hơn ai hết, ông biết rằng ông không có đủ lý lẽ và bằng chứng để biện minh cho những cáo buộc mà ông và các luật sư cộng sự đã đưa ra.

 

Trong phiên tranh luận ở tòa Brooklyn ngày 28/2/2005, luật sư phía Việt Nam đã “đuối về luật lẫn thực tế” và không thể “thuyết phục” được Chánh án Weinstein.  Cuối cùng, luật sư Moore đã phải dùng đến “xảo thuật” chánh trị để van xin tòa, mà tôi xin tạm dịch nguyên văn như sau, “Thưa ngài Chánh án, tôi xin kết thúc phần tranh luận của tôi bằng cách phát biểu rằng, trong vụ nầy, nguyên đơn Việt Nam đứng trước tòa chỉ để đòi hỏi công lý mà thôi.  Họ đứng trước tòa ngày hôm nay, cũng như các cựu chiến binh Hoa Kỳ trước đây nhiều năm, để yêu cầu tòa cho họ cái quyền được minh chứng cho thế giới và cho tòa thấy rằng họ là nạn nhân của việc làm sai trái, rằng họ đang thống khổ cùng cực, và rằng họ phải được bồi thường cho những tổn thương đó.  Mục đích của vụ kiện nầy chỉ để vạch trần những hậu quả do hành động của bị đơn gây ra.  Nhiều năm trôi qua và cách xa mảnh đất ấy hàng trăm ngàn dặm, nhiều người Mỹ có thể đã quên những gì đã xảy ra ở Việt Nam.  Nhưng, những người đã từng trải qua và sống trong cái chiến dịch tấn công hóa học nầy vẫn chưa quên, và nhiều thế hệ sinh ra ở Việt Nam ngày nay, hậu duệ và con cái của những người bị tiếp nhiễm, tiếp tục mang trong người nỗi đau do chất Da cam gây ra...  Trước khi dứt lời, tôi xin đại diện cho người Việt Nam và nguyên đơn, khẩn cầu tòa hãy can đảm để làm nên lịch sử và làm sáng tỏ cái nguyên tắc căn bản của nền dân chủ pháp trị mà Chủ tịch Tối cao Pháp viện Marshall đã khẳng định trong vụ kiện giữa Margaret và Madison trước đây, đó là ‘Khi nhân quyền bị xâm phạm thì phải có sửa sai,’”  hết lời dẫn.  Nhưng theo Chánh án Weinstein, đó chỉ là những cáo buộc vô căn cứ (allegations with no proof).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DIENTIENVUKHANGANDACAM.DOC

Dieãn tieán Vuï Khaùng aùn veà chaát Da cam/Dioxin cuûa Vieät Nam

(Status of the Vietnamese’s Appeal at the Second Circuit Court of Appeals)

 

 

Hoûi: Tröôùc heát, KS vui loøng cho quyù thính giaû cuûa ñaøi AÙ Chaâu Töï Do bieát vuï khaùng aùn veà chaát Da cam/dioxin cuûa Vieät Nam ôû toøa Khaùng aùn Khu vöïc 2/New York ñaõ ñi ñeán ñaâu roài?

 

Ñaùp: Theo quy ñònh cuûa toøa Khaùng aùn, thuû tuïc khaùng aùn phaûi traûi qua hai giai ñoaïn: giai ñoaïn thöù nhaát laø tieàn tranh luaän (pre-argument) nhaèm taïo cô hoäi cho hai beân giaøn xeáp vôùi nhau, neáu khoâng theå daøn xeáp, toøa seõ tieán haønh giai ñoaïn phaân xöû ñeå ñi ñeán phaùn quyeát sau cuøng.  Cho ñeán giôø phuùt naày, vuï khaùng aùn cuûa Vieät Nam vaãn coøn naèm trong giai ñoaïn thöù nhaát.  Haàu heát vaên baûn toùm taét vaø nhöõng vaên kieän caàn thieát ñaõ ñöôïc noäp theo ñuùng lòch trình maø toøa ñaõ quy ñònh, thí duï nhö vaên baûn toùm taét (brief) cuûa phía Vieät Nam ñöôïc noäp ngaøy 30/9/2005, vaên baûn toùm taét cuûa caùc coâng ty hoùa chaát ñöôïc noäp ngaøy 7/2/2006, vaø vaên baûn ñoái ñaùp sau cuøng (final response) cuûa phía Vieät Nam ñöôïc noäp ngaøy 16/3/2006.  Hieän nay, toøa ñang chuaån bò cho phieân tieàn tranh luaän ñöôïc döï truø vaøo cuoái thaùng naày.

 

Hoûi: Theo moät baûn tin cuûa Thoâng Taán Xaõ Vieät Nam ñöôïc trích ñaêng treân tôø Nhaân Daân ngaøy 10/4/2006, phieân tieàn tranh luaän ñaõ ñöôïc hoaõn laïi cho ñeán cuoái thaùng 5 vì caùc coâng ty hoùa chaát chöa chuaån bò ñuû hoà sô caàn thieát.  Coù ñuùng nhö vaäy khoâng, thöa KS?

 

Ñaùp: Theo tin töùc maø toâi coù ñöôïc thì toøa Khaùng aùn vaãn tieán haønh phieân tieàn tranh luaän trong tuaàn leã 17/4/2006 nhö Chaùnh aùn Peter Hall ñaõ aán ñònh, thay vì tuaàn leã 24/4/2006 nhö ñöôïc ñeà nghò môùi ñaây.  Tuy nhieân, lòch trình naày coù leõ seõ ñöôïc hoaõn laïi vì vaên baûn ñoái ñaùp sau cuøng cuûa Vieät Nam leân treân 18.400 chöõ, nhieàu hôn con soá 14.000 chöõ maø toøa ñaõ quy ñònh töø tröôùc.  Phía Vieät Nam bieát roõ vieäc vi phaïm quy ñònh naày vaø yeâu caàu toøa chaáp thuaän vaên baûn, nhöng toøa Khaùng aùn ñaõ ra phaùn quyeát töø choái vaøo ngaøy 4/4/2006 vaø ñaõ toáng ñaït phaùn quyeát naày ñeán phía Vieät Nam ngaøy hoâm sau, töùc ngaøy 5/4/2006.  Moät lyù do khaùc khieán cho phieân tieàn tranh luaän ñöôïc hoaõn laïi coù leõ do phaùn quyeát ngaøy 31/3/2006 cuûa toøa Khaùng aùn, qua ñoù, 16 vuï khaùng aùn cuûa cöïu chieán binh Hoa Kyø phaûi ñöôïc tranh luaän cuøng luùc (in tandem) vôùi vuï khaùng aùn cuûa phía Vieät Nam.  Cho ñeán giôø phuùt naày, toøa Khaùng aùn vaãn chöa ñöa ra lòch trình môùi cho phieân tieàn tranh luaän.

 

Hoûi: Quan ñieåm cuûa phía Vieät Nam trong vuï khaùng aùn naày nhö theá naøo?

 

Ñaùp: Phía Vieät Nam nhaán maïnh raèng vuï khieáu naïi cuûa hoï khoâng taäp chuù vaøo vieäc söû duïng thuoác dieät coû (herbicides) trong chieán tranh vaø cuõng khoâng taäp chuù vaøo vieäc söû duïng vuõ khí coù hôi ñoäc (chemical gas weapon) hoaëc hôi ñoäc (poison gas), maø taäp chuù vaøo vieäc söû duïng chaát ñoäc (use of a poison).  Hoï laäp luaän nhö theá naày, toâi xin taïm dòch nguyeân vaên phaàn keát luaän cuûa vaên baûn toùm taét, “Traùi vôùi nhöõng giaû thuyeát sai söï thaät cuûa toøa Brooklyn, thieät haïi do söï hieän dieän cuûa dioxin trong chaát Da cam, cuõng nhö caùc chaát ñoäc ñoäc haïi (toxin poisons) trong caùc loaïi thuoác dieät coû khaùc do bò ñôn saûn xuaát vaø ñöôïc duøng trong cuoäc chieán Vieät Nam, khoâng phaûi laø voâ tình (unintened) hoaëc song haønh (collateral).  Bò ñôn bieát dioxin laø moät chaát ñoäc.  Hoï bieát soá löôïng dioxin trong saûn phaåm cuûa hoï vöôït quaù möùc an toaøn.  Hoï bieát saûn phaåm cuûa hoï seõ ñöôïc duøng ôû Vieät Nam.  Vaø coù leõ quan troïng nhaát, hoï bieát laøm theá naøo ñeå loaïi nhöõng chaát ñoäc naày ra khoûi saûn phaåm cuûa hoï nhöng hoï khoâng laøm chæ vì tö lôïi.  Chính haønh ñoäng naày ñaõ khieán nguyeân ñôn kieän caùc bò ñôn, vaø chính haønh ñoâng naàyñaõ vi phaïm luaät phaùp quoác teá qua ñaïo luaät ATS [Thieät haïi cuûa Ngoaïi kieàu]. Vì caùc lyù do vöøa neâu, vaø vì coâng lyù ñoøi hoûi phaûi boài thöôøng nhöõng naïn nhaân coá tình (intended victims) cuûa chieán dòch raõi chaát ñoäc naày töông töï nhö nhöõng ngöôøi ñaõ ñieàu haønh (administered) caùc chaát ñoäc, toøa Khaùng aùn phaûi laät ngöôïc phaùn quyeát cuûa toøa Brooklyn vaø cho pheùp tieán haønh vuï khieáu naïi (claims) cuûa nguyeân ñôn,” heát lôøi daãn.

 

Hoûi: Phía Vieät Nam döïa treân cô sôû phaùp lyù naøo ñeå yeâu caàu toøa Khaùng aùn Khu vöïc 2 cöùu xeùt phaùn quyeát cuûa toøa lieân bang Brooklyn, thöa KS?

 

Ñaùp: Vuï khaùng aùn cuûa phía Vieät Nam döïa treân ba ñieåm chính nhö sau.  Thöù nhöùt, phía Vieät Nam cho raèng toøa Brooklyn ñaõ sai khi baùc boû khieáu naïi cuûa hoï veà vieäc vi phaïm luaät phaùp quoác teá vôùi lyù do laø vieäc phun thuoác khai quang (defoliants), ñöôïc bieát coù chöùa chaát ñoäc gaây ñoäc haïi cho con ngöôøi vôùi soá löôïng ñöôïc bieát coù theå traùnh ñöôïc qua quy trình saûn xuaát saún coù vaø phoå bieán, thì khoâng vi phaïm thoâng leä ngaên caám vieäc söû duïng chaát ñoäc trong chieán tranh vaø cuõng khoâng vi phaïm vieäc gaây thöông tích vaø taøn phaù khoâng caàn thieát cho muïc tieâu quaân söï.  Thöù nhì, phía Vieät Nam cho raèng toøa Brooklyn ñaõ sai khi baùc boû khieáu naïi cuûa hoï veâ vieäc vi phaïm luaät tieåu bang New York cuûa nguyeân ñôn vôùi lyù do nhaø thaàu cuûa chính phuû (government contractor defense) maø khoâng ñeám xæa gì ñeán baèng chöùng cho pheùp keát luaän raèng bò ñôn bieát nhieàu hôn chaùnh phuû veà söï nguy hieåm cuûa dioxin hieän dieän trong chaát Da cam vaø raèng quy trình saûn xuaát laøm gia taêng chaát dioxin thì khoâng ñöôïc ghi trong baát cöù ñieàu kieän saùch (specifications) hay ñôn ñaët haøng (procurement contract) cuûa chaùnh phuû gôûi cho bò ñôn.  Sau cuøng, phía Vieät Nam cho raèng toøa Brooklyn ñaõ sai khi baùc boû khieáu naïi cuûa hoï veà vieäc leân aùn vieäc söû duïng chaát Dam cam trong cuoäc chieán, boài thöôøng thieät haïi, vaø taåy xoùa oâ nhieãm moâi tröôøng vôùi lyù do vi phaïm chuû quyeàn Vieät Nam maø khoâng ñeám xæa ñeán baèng chöùng hoå trôï cho moät phaùn quyeát coâng baèng vaø voâ tö.

 

Hoûi: Theo tin töùc baùo chí trong nöôùc thì tröôûng ñoaøn luaät sö cuûa phía Vieät Nam laø oâng Jonathan Moore, khi tham döï Hoäi nghò quoác teá naïn nhaân chaát da cam/dioxin ñöôïc toå chöùc ôû Haø Noäi vaøo hai ngaøy 28-29/3/2006, ñaõ cho bieát raèng hoï ñaõ tìm ra nhieàu ñieåm môùi raát thuyeát phuïc ñeå baûo veä naïn nhaân Vieät Nam vaø phía bò ñôn ñang “ñuoái veà luaät laãn thöïc teá” neân coá gaéng laøm cho vaán ñeà chính trôû neân laãn loän.  KS coù nhaän xeùt gì veà lôøi tuyeân boá cuûa luaät sö Moore?

 

Ñaùp: Daï thöa, neáu ñoù quaû thaät laø lôøi tuyeân boá cuûa luaät sö Moore, thì coù leõ oâng thieáu thaønh thaät, löøa bòp caùc naïn nhaân Vieät Nam (trong ñoù coù nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm ñieàu haønh vuï kieän ôû trong nöôùc), hoaëc caû hai.  Chaúng haïn nhö vaán ñeà vi phaïm luaät quoác teá, khoâng coù moät ñieåm naøo môùi ñöôïc ghi trong vaên baûn toùm taét noäp ôû toøa Khaùng aùn, maø ngöôïc laïi, coøn boû ñi nhieàu ñieåm ñöôïc ghi trong ñôn khieáu naïi noäp ôû toøa Brooklyn, maø ñieån hình nhaát laø Quy öôùc Geneøve 1925.  Phía Vieät Nam khoâng coøn caùo buoäc vi phaïm toäi aùc chieán tranh (war crimes) vaø dieät chuûng (genocide) maø chæ caùo buoäc vieäc söû duïng thuoác khai quang trong chieán tranh Vieät Nam laø vi phaïm luaät quoác teá veà vieäc söû duïng chaát ñoäc, nhöng laïi khoâng chöùng minh ñöôïc thuoác khai quang laø chaát ñoäc; do ñoù, hoï môùi “laãn loän” thuoác khai quang vôùi dioxin vaø “laãn loän” chaùnh phuû vaø quaân ñoäi Hoa Kyø vôùi caùc coâng ty hoùa chaát, ít ra, treân phöông dieän traùch nhieäm.  Veà vaán ñeà vi phaïm luaät tieåu bang, phía Vieät Nam ñaõ chaáp nhaän duøng caùc baèng chöùng cuûa cöïu chieán binh Hoa Kyø trong caùc vuï kieän töø thaäp nieân 1980; do ñoù, chaúng nhöõng khoâng coù ñieåm naøo môùi maø coøn giaùn tieáp “chòu thua” vì taát caû caùc vuï kieän cuûa cöïu chieán binh ñeàu ñaõ bò toøa baùc boû.

 

Hoûi: Theo KS, phía Vieät Nam coù khaû naêng thaéng kieän ôû toøa Khaùng aùn khoâng?

 

Ñaùp: Theo nhaän ñònh cuûa luaät sö Moore, phía Vieät Nam seõ thaéng neáu toøa Khaùng aùn coù ñöôïc moät khoâng khí coâng baèng vaø trung thöïc; nhöng oâng khoâng bieát tröôùc ñöôïc keát quaû, vì theo lôøi oâng, moät trong ba chaùnh aùn ñöôïc chæ ñònh cho vuï khaùng aùn laø anh hoï cuûa Toång thoáng Bush.  Theo toâi, ñoù chæ laø ngoân töø cuûa moät luaät sö kieän tuïng (trial laywer) ñeå quy traùch söï thaát baïi khoâng theå traùnh ñöôïc cuûa oâng leân ngöôøi khaùc; vì hôn ai heát, oâng bieát raèng oâng khoâng coù ñuû lyù leõ vaø baèng chöùng ñeå bieän minh cho nhöõng caùo buoäc maø oâng vaø caùc luaät sö coäng söï ñaõ ñöa ra.

 

Trong phieân tranh luaän ôû toøa Brooklyn ngaøy 28/2/2005, luaät sö phía Vieät Nam ñaõ “ñuoái veà luaät laãn thöïc teá” vaø khoâng theå “thuyeát phuïc” ñöôïc Chaùnh aùn Weinstein.  Cuoái cuøng, luaät sö Moore ñaõ phaûi duøng ñeán “xaûo thuaät” chaùnh trò ñeå van xin toøa, maø toâi xin taïm dòch nguyeân vaên nhö sau, “Thöa ngaøi Chaùnh aùn, toâi xin keát thuùc phaàn tranh luaän cuûa toâi baèng caùch phaùt bieåu raèng, trong vuï naày, nguyeân ñôn Vieät Nam ñöùng tröôùc toøa chæ ñeå ñoøi hoûi coâng lyù maø thoâi.  Hoï ñöùng tröôùc toøa ngaøy hoâm nay, cuõng nhö caùc cöïu chieán binh Hoa Kyø tröôùc ñaây nhieàu naêm, ñeå yeâu caàu toøa cho hoï caùi quyeàn ñöôïc minh chöùng cho theá giôùi vaø cho toøa thaáy raèng hoï laø naïn nhaân cuûa vieäc laøm sai traùi, raèng hoï ñang thoáng khoå cuøng cöïc, vaø raèng hoï phaûi ñöôïc boài thöôøng cho nhöõng toån thöông ñoù.  Muïc ñích cuûa vuï kieän naày chæ ñeå vaïch traàn nhöõng haäu quaû do haønh ñoäng cuûa bò ñôn gaây ra.  Nhieàu naêm troâi qua vaø caùch xa maûnh ñaát aáy haøng traêm ngaøn daëm, nhieàu ngöôøi Myõ coù theå ñaõ queân nhöõng gì ñaõ xaûy ra ôû Vieät Nam.  Nhöng, nhöõng ngöôøi ñaõ töøng traûi qua vaø soáng trong caùi chieán dòch taán coâng hoùa hoïc naày vaãn chöa queân, vaø nhieàu theá heä sinh ra ôû Vieät Nam ngaøy nay, haäu dueä vaø con caùi cuûa nhöõng ngöôøi bò tieáp nhieãm, tieáp tuïc mang trong ngöôøi noãi ñau do chaát Da cam gaây ra...  Tröôùc khi döùt lôøi, toâi xin ñaïi dieän cho ngöôøi Vieät Nam vaø nguyeân ñôn, khaån caàu toøa haõy can ñaûm ñeå laøm neân lòch söû vaø laøm saùng toû caùi nguyeân taéc caên baûn cuûa neàn daân chuû phaùp trò maø Chuû tòch Toái cao Phaùp vieän Marshall ñaõ khaúng ñònh trong vuï kieän giöõa Margaret vaø Madison tröôùc ñaây, ñoù laø ‘Khi nhaân quyeàn bò xaâm phaïm thì phaûi coù söûa sai,’” heát lôøi daãn.  Nhöng theo Chaùnh aùn Weinstein, ñoù chæ laø nhöõng caùo buoäc voâ caên cöù (allegations with no proof).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DIENTIENVUKHANGANDACAM.DOC