Những Vấn đề Thủy lợi ở Ðồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam - Phần 1

(Water Resources Problems in the Vietnam’s Mekong Delta – Part 1)

 

 

Hỏi: Trước hết, KS có thể cho quý thính giả của đài Á Châu Tự Do biết tại sao hệ thống thủy lợi ở ÐBSCL lại phát sinh ra nhiều vấn đề như chúng ta đang nhận thấy hiện nay.

 

Ðáp: Có thể nói, hệ thống thủy lợi ở ÐBSCL được bắt đầu xây dựng chỉ vài tháng sau khi chiến tranh Việt Nam chấm dứt vào tháng 4/1975.  Nhưng mãi cho đến hôm nay, theo sự đánh giá của chính những người có trách nhiệm ở trong nước, nó vẫn “chưa hoàn chỉnh và có nhiều bất cập.”  Hệ thống thủy lợi nầy được đoàn Quy hoạch Thủy lợi ÐBSCL, được gọi tắt là đoàn Quy hoạch Cửu Long (ÐQHCL), đề nghị để “thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chánh trị to lớn” là biến tất cả đất đai có thể trồng trọt còn lại ở ÐBSCL thành ruộng lúa có thể trồng nhiều vụ một năm, nhằm đạt chỉ tiêu 20 triệu tấn lúa/năm trong kế hoạch ngủ niên 1975-1980.  Có thể nói một cách ngắn gọn rằng các vấn đề của hệ thống thủy lợi ở ÐBSCL hiện nay bắt nguồn từ việc quy hoạch không đúng cách và thiếu thực tiễn sau chiến tranh.

 

Hỏi: Là một chuyên viên thủy lợi ở miền Nam, KS có nhận xét gì về ÐQHCL.

 

Ðáp: ÐQHCL là một trong các đoàn quy hoạch, gồm một số chuyên viên thủy lợi “ưu tú” của miền Bắc, được đưa vào miền Nam để khảo sát, nghiên cứu, và thiết lập kế hoạch khai thác tiềm năng thủy lợi ở miền Nam.  Mỗi đoàn phụ trách một vùng hoặc một lưu vực sông.  Theo nhận xét của tôi, khả năng và kinh nghiệm chuyên môn của thành viên trong đoàn rất hạn chế, nhưng họ lại rất tự hào về “khả năng chiến đấu và chiến thắng,” nên họ đã không cần nghiên cứu và tìm hiểu những đặc tính phức tạp của ÐBSCL, một đồng bằng có đặc tính hoàn toàn khác với Ðồng bằng sông Hồng (ÐBSH).  Họ cũng không để ý đến các ý kiến của chuyên viên thủy lợi của miền Nam và rất nghi ngờ kết quả nghiên của các cơ quan hoặc công ty cố vấn quốc tế.  Họ vẫn dùng các nguyên tắc trị thủy được áp dụng ở ÐBSH từ bao đời.

 

Hỏi: Nguyên tắc trị thủy ở ÐBSH như thế nào, và tại sao nó không thích hợp với ÐBSCL, thưa KS?

 

Ðáp: Dạ thưa, nguyên tắc trị thủy ở ÐBSH đã có từ ngàn xưa và được áp dụng rộng rãi ở nhiều nơi, nhất là ở Trung Hoa.  Nguyên tắc nầy có thể gọi là nguyên tắc đào đấp, vì chỉ cần đào kinh để dẫn nước và đấp đê để chận nước.  Ở ÐBSH, một hệ thống đê điều kiên cố được đấp dọc theo bờ sông để ngăn chận nước lũ, và một hệ thống kinh được đào để dẫn nước sông vào nơi thiếu nước ngọt để thâm canh tăng vụ trong mùa khô. 

 

Ngoại trừ việc đáy sông Hồng bị bồi lắng và đất đai bạc màu vì thiếu phù sa, nguyên tắc nầy tỏ ra có hiệu quả ở ÐBSH; nhưng nó không thể áp dụng ở ÐBSCL vì đồng bằng nầy có đặc tính hoàn toàn khác với ÐBSH.  ÐBSCL là một đồng bằng thấp, bằng phẳng và có nhiều vùng trũng thấp hơn mặt nước biển trung bình; cho nên, các kinh đào là những lòng lạch thuận lợi cho nước lũ tràn vào những vùng trũng làm cho những vùng nầy ngập sâu hơn và nhanh hơn.  Hệ thống đê biển ngăn chận nước lũ, khiến nước ngập sâu hơn và kéo dài hơn.  Hệ thống đê bao nội đồng làm giãm diện tích và đổi hướng dòng chảy làm tăng vận tốc và chiều cao nước lũ và có thể ảnh hưởng đến những vùng trước đây chưa bị ngập lụt.

 

Hỏi: Vào năm 1991, một kế hoạch tổng thể cho ÐBSCL (Mekong Delta Master Plan) do hãng Kỹ sư cố vấn NEDECO, Hòa Lan soạn thảo, được công bố qua dự án VIE/87/031 do Ngân hàng Thế giới (World Bank), Ủy ban Quốc tế Mekong Lâm thời (Interim Mekong Committee), và Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (United Nations Development Programme (UNDP)) tài trợ.  Kế hoạch nầy có ảnh hưởng gì đến hệ thống thủy lợi ở ÐBSCL không?

 

Ðáp: Dự án soạn thảo kế hoạch tổng thể ÐBSCL bắt đầu năm 1987 do NEDECO của Hòa Lan và Rhein-Ruhr Ingenieor-Gesellschaft (RRIG) của Ðức phụ trách.  Nhưng trên thực tế, hai hãng kỹ sư cố vấn nầy chỉ dựa theo chủ trương và chánh sách do nhà cầm quyền Việt Nam đưa ra mà thôi.  Thí dụ như Phân viện Khảo sát Quy hoạch Thủy lợi Nam Bộ (PVKSQHTLNB), là hậu thân của ÐQHCL, đã yêu cầu NEDECO và RRIG đưa vào kế hoạch tổng thể ÐBSCL tất cả 45 công trình thủy lợi do họ nghiên cứu trước đây, mà hầu hết là đào kinh và đấp đê, nhằm bảo đảm cho việc trồng lúa trong 10-15 năm sắp tới.  Thậm chí có nhiều phần trong kế hoạch được giao cho chuyên viên trong nước soạn thảo và viết phúc trình.  Cho nên, kế hoạch tổng thể ÐBSCL do NEDECO và RRIG soạn thảo chỉ “hợp thức hóa” cái hệ thống thủy lợi ở ÐBSCL do ÐQHCL đưa ra trước đó mà thôi.

 

Hỏi: KS có cho biết, hệ thống thủy lợi ở ÐBSCL đã được quy hoạch và bắt đầu xây dựng ngay sau khi chánh quyền Việt Nam Cộng Hòa sụp đổ vào tháng 4 năm 1975.  Nhưng tại sao cho mãi đến bây giờ nó mới có ảnh hưởng tiêu cực?

 

Ðáp: Hệ thống thủy lợi ở ÐBSCL bắt đầu có những ảnh hưởng tiêu cực về mặt thủy học ngay trong trận lụt năm 1978.  Mặc dù mực nước sông Cửu Long tại Tân Châu và Châu Ðốc chưa vượt quá mực nước kỷ lục trong trận lụt 1961 và 1966, diện tích ngập của trận lụt 1978 trải rộng hơn, và thời gian ngập kéo dài hơn so với hai trận lụt lịch sữ nầy.  Ảnh hưởng tiêu cực của hệ thống thủy lợi nầy, về phương diện môi trường, được trình bày một cách đầy đủ và có hệ thống trong nghiên cứu của Trung tâm Tài nguyên Mekong Úc Châu thuộc trường Ðại học Sydney, Australia vào năm 2001.  Nhưng trên thực tế, một số các công trình thủy lợi của hệ thống nầy đã gây ô nhiễm môi trường rất sớm.  Thí dụ như cống ngăn mặn Kỳ Son ở tỉnh Long An, đã làm nước trong rạch Kỳ Son bị ô nhiễm khiến cá chết sạch sau khi nó được đưa vào sử dụng năm 1976.

 

Hỏi: Những người có trách nhiệm trong việc quy hoạch và xây dựng hệ thống thủy lợi ở ÐBSCL và các cơ quan chức năng có nhận thấy các tác hại của nó không, thưa KS?

 

Ðáp: Dạ thưa, câu trả lời là có.  Chính PVKSQHTLNB, là cơ quan quy hoạch hệ thống thủy lợi ở ÐBSCL, trong một báo cáo công bố năm 1999, đã thừa nhận rằng, tôi xin trích nguyên văn, “Trong hai thập kỷ vừa qua con người đã tác động mạnh mẽ lên vùng ngập lụt của châu thổ sông Mekong.  Nhiều kênh mới đã được đào, nhiều kênh cũ đã được nạo vét, mạng lưới kênh cấp II ngày càng được đan dày đã làm tăng khả năng chuyển lũ qua các vùng ngập.  Mặt khác các hệ thống giao thông đường bộ cũng được đan dày và tôn cao nhưng khẩu độ cầu cống chưa đủ đã làm ách tắc việc thoát lũ, làm dâng mực nước lũ một số vùng, trong đó đáng chú ý ở vùng ÐTM [Ðồng Tháp Mười] và TGLX [Tứ giác Long Xuyên] của Việt Nam.”

 

Hỏi: Như vậy, những người có trách nhiệm và các cơ quan chức năng có điều chỉnh lại hệ thống thủy lợi ở ÐBSCL sau khi nhận thấy ảnh hưởng tai hại của nó không?

 

Ðáp: Những người có trách nhiệm trong việc quy hoạch và xây dựng hệ thống thủy lợi ở ÐBSCL và các cơ quan chức năng liên hệ đã điều chỉnh nhiều lần, nhưng họ vẫn cho rằng nguyên tắc trị thủy đang được áp dụng là đúng.  Do đó, họ càng điều chỉnh thì ảnh hưởng tiêu cực của hệ thống thủy lợi lại càng nghiêm trọng hơn.  Sau các trận lụt năm 1978, 1984, 1991, 1994, và 1995; hệ thống được điều chỉnh và được chánh phủ phê duyệt qua quyết định số 99/TTg của Thủ tướng ngày 9 tháng 2 năm 1996 nhằm nạo vét sâu hơn, đào nhiều kinh hơn, đấp đê bao nhiều và cao hơn, và đấp đê và cống ngăn mặn nhiều hơn.  Kết quả là nước lũ nội đồng trong trận lụt 1996 ở vùng ÐTM và TGLX đã phá kỷ lục.  Sau trận lụt 1996, hệ thống thủy lợi ở ÐBSCL lại được điều chỉnh một lần nữa, và như chúng ta đã biết, trận lụt năm 2000 đã trở thành một trận lụt lịch sữ, mặc dù mực nước tại Tân Châu và Châu Ðốc vẫn thấp hơn mực nước của hai trận lụt 1961 và 1966.

 

Hỏi: Với tư cách của một chuyên viên thủy lợi quen thuộc với ÐBSCL, KS có nhận xét gì về những vấn đề thủy lợi ở ÐBSCL hiện nay.

 

Ðáp: Theo tôi, những vấn thủy lợi ở ÐBSCL hiện nay sẽ ngày càng nghiêm trọng hơn vì những người có trách nhiệm quy hoạch và các cơ quan chức năng vẫn không chịu thay đổi nguyên tắc trị thủy hiện nay.  Họ lý luận rằng kinh đào không đủ rộng và sâu để thoát nước lũ và hệ thống đê bao và đường giao thông không đủ cao để ngăn chận nước lũ nên trận lụt năm 2000 mới gây nhiều thiệt hại nghiêm trọng; do đó, cần “đào nhiều và sâu hơn, đấp nhiều và cao hơn,” như được trình bày trong Phúc trình Phân tích Phân vùng 10V, Kế hoạch Phát triển Lưu vực (Report Analysis of Sub-Area 10V, Basin Development Plan) do PVKSQHTLNB và Ủy ban Quốc gia sông Mekong/Việt Nam soạn thảo và công bố trong tháng 11 năm 2003.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

VANDETHUYLOIDBSCL1.DOC

Nhöõng Vaán ñeà Thuûy lôïi ôû Ñoàng baèng soâng Cöûu Long cuûa Vieät Nam – Phaàn 1

(Water Resources Problems in the Vietnam’s Mekong Delta – Part 1)

 

 

Hoûi: Tröôùc heát, KS coù theå cho quyù thính giaû cuûa ñaøi AÙ Chaâu Töï Do bieát taïi sao heä thoáng thuûy lôïi ôû ÑBSCL laïi phaùt sinh ra nhieàu vaán ñeà nhö chuùng ta ñang nhaän thaáy hieän nay.

 

Ñaùp: Coù theå noùi, heä thoáng thuûy lôïi ôû ÑBSCL ñöôïc baét ñaàu xaây döïng chæ vaøi thaùng sau khi chieán tranh Vieät Nam chaám döùt vaøo thaùng 4/1975.  Nhöng maõi cho ñeán hoâm nay, theo söï ñaùnh giaù cuûa chính nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm ôû trong nöôùc, noù vaãn “chöa hoaøn chænh vaø coù nhieàu baát caäp.”  Heä thoáng thuûy lôïi naày ñöôïc ñoaøn Quy hoaïch Thuûy lôïi ÑBSCL, ñöôïc goïi taét laø ñoaøn Quy hoaïch Cöûu Long (ÑQHCL), ñeà nghò ñeå “thöïc hieän thaéng lôïi nhieäm vuï chaùnh trò to lôùn” laø bieán taát caû ñaát ñai coù theå troàng troït coøn laïi ôû ÑBSCL thaønh ruoäng luùa coù theå troàng nhieàu vuï moät naêm, nhaèm ñaït chæ tieâu 20 trieäu taán luùa/naêm trong keá hoaïch nguû nieân 1975-1980.  Coù theå noùi moät caùch ngaén goïn raèng caùc vaán ñeà cuûa heä thoáng thuûy lôïi ôû ÑBSCL hieän nay baét nguoàn töø vieäc quy hoaïch khoâng ñuùng caùch vaø thieáu thöïc tieãn sau chieán tranh.

 

Hoûi: Laø moät chuyeân vieân thuûy lôïi ôû mieàn Nam, KS coù nhaän xeùt gì veà ÑQHCL.

 

Ñaùp: ÑQHCL laø moät trong caùc ñoaøn quy hoaïch, goàm moät soá chuyeân vieân thuûy lôïi “öu tuù”  cuûa mieàn Baéc, ñöôïc ñöa vaøo mieàn Nam ñeå khaûo saùt, nghieân cöùu, vaø thieát laäp keá hoaïch khai thaùc tieàm naêng thuûy lôïi ôû mieàn Nam.  Moãi ñoaøn phuï traùch moät vuøng hoaëc moät löu vöïc soâng.  Theo nhaän xeùt cuûa toâi, khaû naêng vaø kinh nghieäm chuyeân moân cuûa thaønh vieân trong ñoaøn raát haïn cheá, nhöng hoï laïi raát töï haøo veà “khaû naêng chieán ñaáu vaø chieán thaéng,” neân hoï ñaõ khoâng caàn nghieân cöùu vaø tìm hieåu nhöõng ñaëc tính phöùc taïp cuûa ÑBSCL, moät ñoàng baèng coù ñaëc tính hoaøn toaøn khaùc vôùi Ñoàng baèng soâng Hoàng (ÑBSH).  Hoï cuõng khoâng ñeå yù ñeán caùc yù kieán cuûa chuyeân vieân thuûy lôïi cuûa mieàn Nam vaø raát nghi ngôø keát quaû nghieân cuûa caùc cô quan hoaëc coâng ty coá vaán quoác teá.  Hoï vaãn duøng caùc nguyeân taéc trò thuûy ñöôïc aùp duïng ôû ÑBSH töø bao ñôøi.

 

Hoûi: Nguyeân taéc trò thuûy ôû ÑBSH nhö theá naøo, vaø taïi sao noù khoâng thích hôïp vôùi ÑBSCL, thöa KS?

 

Ñaùp: Daï thöa, nguyeân taéc trò thuûy ôû ÑBSH ñaõ coù töø ngaøn xöa vaø ñöôïc aùp duïng roäng raõi ôû nhieàu nôi, nhaát laø ôû Trung Hoa.  Nguyeân taéc naày coù theå goïi laø nguyeân taéc ñaøo ñaáp, vì chæ caàn ñaøo kinh ñeå daãn nöôùc vaø ñaáp ñeâ ñeå chaän nöôùc.  ÔÛ ÑBSH, moät heä thoáng ñeâ ñieàu kieân coá ñöôïc ñaáp doïc theo bôø soâng ñeå ngaên chaän nöôùc luõ, vaø moät heä thoáng kinh ñöôïc ñaøo ñeå daãn nöôùc soâng vaøo nôi thieáu nöôùc ngoït ñeå thaâm canh taêng vuï trong muøa khoâ. 

 

Ngoaïi tröø vieäc ñaùy soâng Hoàng bò boài laéng vaø ñaát ñai baïc maøu vì thieáu phuø sa, nguyeân taéc naày toû ra coù hieäu quaû ôû ÑBSH; nhöng noù khoâng theå aùp duïng ôû ÑBSCL vì ñoàng baèng naày coù ñaëc tính hoaøn toaøn khaùc vôùi ÑBSH.  ÑBSCL laø moät ñoàng baèng thaáp, baèng phaúng vaø coù nhieàu vuøng truõng thaáp hôn maët nöôùc bieån trung bình; cho neân, caùc kinh ñaøo laø nhöõng loøng laïch thuaän lôïi cho nöôùc luõ traøn vaøo nhöõng vuøng truõng laøm cho nhöõng vuøng naày ngaäp saâu hôn vaø nhanh hôn.  Heä thoáng ñeâ bieån ngaên chaän nöôùc luõ, khieán nöôùc ngaäp saâu hôn vaø keùo daøi hôn.  Heä thoáng ñeâ bao noäi ñoàng laøm giaõm dieän tích vaø ñoåi höôùng doøng chaûy laøm taêng vaän toác vaø chieàu cao nöôùc luõ vaø coù theå aûnh höôûng ñeán nhöõng vuøng tröôùc ñaây chöa bò ngaäp luït.

 

Hoûi: Vaøo naêm 1991, moät keá hoaïch toång theå cho ÑBSCL (Mekong Delta Master Plan) do haõng Kyõ sö coá vaán NEDECO, Hoøa Lan soaïn thaûo, ñöôïc coâng boá qua döï aùn VIE/87/031 do Ngaân haøng Theá giôùi (World Bank), UÛy ban Quoác teá Mekong Laâm thôøi (Interim Mekong Committee), vaø Chöông trình Phaùt trieån Lieân Hieäp Quoác (United Nations Development Programme (UNDP)) taøi trôï.  Keá hoaïch naày coù aûnh höôûng gì ñeán heä thoáng thuûy lôïi ôû ÑBSCL khoâng?

 

Ñaùp: Döï aùn soaïn thaûo keá hoaïch toång theå ÑBSCL baét ñaàu naêm 1987 do NEDECO cuûa Hoøa Lan vaø Rhein-Ruhr Ingenieor-Gesellschaft (RRIG) cuûa Ñöùc phuï traùch.  Nhöng treân thöïc teá, hai haõng kyõ sö coá vaán naày chæ döïa theo chuû tröông vaø chaùnh saùch do nhaø caàm quyeàn Vieät Nam ñöa ra maø thoâi.  Thí duï nhö Phaân vieän Khaûo saùt Quy hoaïch Thuûy lôïi Nam Boä (PVKSQHTLNB), laø haäu thaân cuûa ÑQHCL, ñaõ yeâu caàu NEDECO vaø RRIG ñöa vaøo keá hoaïch toång theå ÑBSCL taát caû 45 coâng trình thuûy lôïi do hoï nghieân cöùu tröôùc ñaây, maø haàu heát laø ñaøo kinh vaø ñaáp ñeâ, nhaèm baûo ñaûm cho vieäc troàng luùa trong 10-15 naêm saép tôùi.  Thaäm chí coù nhieàu phaàn trong keá hoaïch ñöôïc giao cho chuyeân vieân trong nöôùc soaïn thaûo vaø vieát phuùc trình.  Cho neân, keá hoaïch toång theå ÑBSCL do NEDECO vaø RRIG soaïn thaûo chæ “hôïp thöùc hoùa” caùi heä thoáng thuûy lôïi ôû ÑBSCL do ÑQHCL ñöa ra tröôùc ñoù maø thoâi.

 

Hoûi: KS coù cho bieát, heä thoáng thuûy lôïi ôû ÑBSCL ñaõ ñöôïc quy hoaïch vaø baét ñaàu xaây döïng ngay sau khi chaùnh quyeàn Vieät Nam Coäng Hoøa suïp ñoå vaøo thaùng 4 naêm 1975.  Nhöng taïi sao cho maõi ñeán baây giôø noù môùi coù aûnh höôûng tieâu cöïc?

 

Ñaùp: Heä thoáng thuûy lôïi ôû ÑBSCL baét ñaàu coù nhöõng aûnh höôûng tieâu cöïc veà maët thuûy hoïc ngay trong traän luït naêm 1978.  Maëc duø möïc nöôùc soâng Cöûu Long taïi Taân Chaâu vaø Chaâu Ñoác chöa vöôït quaù möïc nöôùc kyû luïc trong traän luït 1961 vaø 1966, dieän tích ngaäp cuûa traän luït 1978 traûi roäng hôn, vaø thôøi gian ngaäp keùo daøi hôn so vôùi hai traän luït lòch söõ naày.  AÛnh höôûng tieâu cöïc cuûa heä thoáng thuûy lôïi naày, veà phöông dieän moâi tröôøng, ñöôïc trình baøy moät caùch ñaày ñuû vaø coù heä thoáng trong nghieân cöùu cuûa Trung taâm Taøi nguyeân Mekong UÙc Chaâu thuoäc tröôøng Ñaïi hoïc Sydney, Australia vaøo naêm 2001.  Nhöng treân thöïc teá, moät soá caùc coâng trình thuûy lôïi cuûa heä thoáng naày ñaõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng raát sôùm.  Thí duï nhö coáng ngaên maën Kyø Son ôû tænh Long An, ñaõ laøm nöôùc trong raïch Kyø Son bò oâ nhieãm khieán caù cheát saïch sau khi noù ñöôïc ñöa vaøo söû duïng naêm 1976.

 

Hoûi: Nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm trong vieäc quy hoaïch vaø xaây döïng heä thoáng thuûy lôïi ôû ÑBSCL vaø caùc cô quan chöùc naêng coù nhaän thaáy caùc taùc haïi cuûa noù khoâng, thöa KS?

 

Ñaùp: Daï thöa, caâu traû lôøi laø coù.  Chính PVKSQHTLNB, laø cô quan quy hoaïch heä thoáng thuûy lôïi ôû ÑBSCL, trong moät baùo caùo coâng boá naêm 1999, ñaõ thöøa nhaän raèng, toâi xin trích nguyeân vaên, “Trong hai thaäp kyû vöøa qua con ngöôøi ñaõ taùc ñoäng maïnh meõ leân vuøng ngaäp luït cuûa chaâu thoå soâng Mekong.  Nhieàu keânh môùi ñaõ ñöôïc ñaøo, nhieàu keânh cuõ ñaõ ñöôïc naïo veùt, maïng löôùi keânh caáp II ngaøy caøng ñöôïc ñan daøy ñaõ laøm taêng khaû naêng chuyeån luõ qua caùc vuøng ngaäp.  Maët khaùc caùc heä thoáng giao thoâng ñöôøng boä cuõng ñöôïc ñan daøy vaø toân cao nhöng khaåu ñoä caàu coáng chöa ñuû ñaõ laøm aùch taéc vieäc thoaùt luõ, laøm daâng möïc nöôùc luõ moät soá vuøng, trong ñoù ñaùng chuù yù ôû vuøng ÑTM [Ñoàng Thaùp Möôøi] vaø TGLX [Töù giaùc Long Xuyeân] cuûa Vieät Nam.” 

 

Hoûi: Nhö vaäy, nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm vaø caùc cô quan chöùc naêng coù ñieàu chænh laïi heä thoáng thuûy lôïi ôû ÑBSCL sau khi nhaän thaáy aûnh höôûng tai haïi cuûa noù khoâng?

 

Ñaùp: Nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm trong vieäc quy hoaïch vaø xaây döïng heä thoáng thuûy lôïi ôû ÑBSCL vaø caùc cô quan chöùc naêng lieân heä ñaõ ñieàu chænh nhieàu laàn, nhöng hoï vaãn cho raèng nguyeân taéc trò thuûy ñang ñöôïc aùp duïng laø ñuùng.  Do ñoù, hoï caøng ñieàu chænh thì aûnh höôûng tieâu cöïc cuûa heä thoáng thuûy lôïi laïi caøng nghieâm troïng hôn.  Sau caùc traän luït naêm 1978, 1984, 1991, 1994, vaø 1995; heä thoáng ñöôïc ñieàu chænh vaø ñöôïc chaùnh phuû pheâ duyeät qua quyeát ñònh soá 99/TTg cuûa Thuû töôùng ngaøy 9 thaùng 2 naêm 1996 nhaèm naïo veùt saâu hôn, ñaøo nhieàu kinh hôn, ñaáp ñeâ bao nhieàu vaø cao hôn, vaø ñaáp ñeâ vaø coáng ngaên maën nhieàu hôn.  Keát quaû laø nöôùc luõ noäi ñoàng trong traän luït 1996 ôû vuøng ÑTM vaø TGLX ñaõ phaù kyû luïc.  Sau traän luït 1996, heä thoáng thuûy lôïi ôû ÑBSCL laïi ñöôïc ñieàu chænh moät laàn nöõa, vaø nhö chuùng ta ñaõ bieát, traän luït naêm 2000 ñaõ trôû thaønh moät traän luït lòch söõ, maëc duø möïc nöôùc taïi Taân Chaâu vaø Chaâu Ñoác vaãn thaáp hôn möïc nöôùc cuûa hai traän luït 1961 vaø 1966.

 

Hoûi: Vôùi tö caùch cuûa moät chuyeân vieân thuûy lôïi quen thuoäc vôùi ÑBSCL, KS coù nhaän xeùt gì veà nhöõng vaán ñeà thuûy lôïi ôû ÑBSCL hieän nay.

 

Ñaùp: Theo toâi, nhöõng vaán thuûy lôïi ôû ÑBSCL hieän nay seõ ngaøy caøng nghieâm troïng hôn vì nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm quy hoaïch vaø caùc cô quan chöùc naêng vaãn khoâng chòu thay ñoåi nguyeân taéc trò thuûy hieän nay.  Hoï lyù luaän raèng kinh ñaøo khoâng ñuû roäng vaø saâu ñeå thoaùt nöôùc luõ vaø heä thoáng ñeâ bao vaø ñöôøng giao thoâng khoâng ñuû cao ñeå ngaên chaän nöôùc luõ neân traän luït naêm 2000 môùi gaây nhieàu thieät haïi nghieâm troïng; do ñoù, caàn “ñaøo nhieàu vaø saâu hôn, ñaáp nhieàu vaø cao hôn,” nhö ñöôïc trình baøy trong Phuùc trình Phaân tích Phaân vuøng 10V, Keá hoaïch Phaùt trieån Löu vöïc (Report Analysis of Sub-Area 10V, Basin Development Plan) do PVKSQHTLNB vaø UÛy ban Quoác gia soâng Mekong/Vieät Nam soaïn thaûo vaø coâng boá trong thaùng 11 naêm 2003.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

VANDETHUYLOIDBSCL1VNI.DOC