MỐI  NGUY CƠ MỚI: Cây Thuốc Cá

 

Cây thuốc cá có tên khoa học là Derris Elliptica Benth chứa hoạt chất rotenone.

Công thưc hóa học của  rotenone là C₂₃ H₂₂ O₆ . Đây là một loại thuốc sát trùng mạnh và độc hại cho con người, đã được EPA xếp vào loại hóa chất gây mầm bịnh ung thư (carcinogen).

Khả năng gây 50% tử vong cho chuột (LD 50 – Lethal dose 50%) là 132mg/Kg.                                               Cây Thuốc Cá – Derris Elliptica

Mức an toàn trong không khí là 5mg/m3 (TLV – Threshold Limit Volume).

Khi bị nhiểm cấp tính qua đường hô hấp hay ăn phải thức ăn đã bị nhiểm độc, con người có thể bị ói mửa, mất cảm giác (numbness), đường hô hấp có thể ngưng hoạt động tùy theo cường độ của hóa chất xâm nhập vào cơ thể.

Nhưng nếu bị nhiểm lâu dài có thể gan và thận bị ung thư. (Dangerous Properties of Industrial Materials, Irving Sax, 1984).

Sở dĩ cây có tên là cây thuốc cá vì khi thả loại cây nầy xuống ao hồ, cá sẽ bị nổ mắt mà chết nhất là những loại cá thở bằng mang. Do đó nông dân Việt Nam dùng rễ cây để đi bắt cá. Theo tin thời sự gần đây nhất, người Mỹ đang có dự định dùng hóa chất nầy để trừ khử loại cá Đầu Rắn (snakehead fish) đã xâm nhập vào các hồ ở miền Đông Hoa kỳ.

Cây chịu đựng được hạn hán, dễ trồng trên mọi loại đất. Viện Sinh học Nhiệt đới tp HCM đã chiết xuất cây thuốc cá để làm thuốc trừ sâu và trừ gián, muổi…..

Hai năm trở lại đây, ở vùng Dầu Tiếng, Tây Ninh, nhiều gia đình nông dân trở nên giàu có nhờ trồng cây Thuốc Cá trên. Lý do là rễ cây nầy trở thành một nguồn lợi rất cao so với việc trồng lúa, khoai mì hay các nông sản khác. Một Kg rễ cây trên thị trường hiện nay có giá từ 17 đến 26.000 đồng (giá thị trường 7/2002). Một mẫu đất có thể thu hoạch dễ dàng 2 tấn rễ, không kể các thân cây được cắt thành khúc và đem bán như cây giống. 

Đây là một phong trào lớn mạnh hiện tại. Nhà nhà thi nhau trồng cây Thuốc Cá vì  nông dân không đủ cung ứng cho thị trường miền Tây.

 

Lý do?

 

1-                   Những nhà nuôi tôm sú hiện nay đang xử dụng rễ cây nầy như một loại kích thích tăng trưởng cho tôm. Tôm ăn phải hóa chất sẽ được thay vỏ sớm hơn định kỳ, do đó tăng trưởng nhanh hơn.

2-                   Một lý do khác mà người viết chưa dám cả quyết là hóa chất trện còn có thể được xử dụng như một loại thuốc diệt khuẩn để thay thế kháng sinh chloramphenicol mà thị trường Hoa Kỳ và Liên Hiệp Aâu Châu đã cấm đoán sự hiện diện của chất sau nầy trong tôm xuất cảng.

Cho dù một trong hai lý do trên  là nguyên nhân của việc xử  dụng cây Thuốc Cá trong kỹ nghệ nuôi tôm, thiết nghĩ cần phải lưu ý vấn đề trên vì nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến 1) người trồng tỉa, 2) người chăn nuôi tôm, và 3) người tiêu thu.

Rotenone là một hóa chất không nằm trong danh mục phân tích các chất độc hại của EPA; tuy nhiên hóa chất rotenone được phân tích theo phương pháp EPA 8325 bằng HPLC/PB/MS (High Performance Liquid Chromatography/Particle Beam/Mass Spectrometry). Người viết đã thăm dò trên 10 Phòng thí nghiệm phân tích lớn (trên 100 chemists) ở tiểu bang California, nhưng không có nơi nào có khả năng phân tích hóa chất trên. Cũng qua điều tra, chỉ có phòng thí nghiệm của EPA (Triangle Park) có các dụng cụ phân tích kễ trên. Còn đối với FDA, chỉ có yêu cầu đặc biệt, cơ quan nầy mới tiến hành thủ tục phân tích.

Mục đích của bài viết nầy là để  nêu lên những thông tin liên quan đến ảnh hưởng sức khỏe của người tiêu thụ khi xử dụng những sản phẩm tương tự. Tuy nhiên, các cuộc điều tra tiếp theo cũng rất cần thiết để soi sáng vấn đề đang còn nóng bỏng trên.

Xuất cảng để có ngoại tệ nặng cho nhu cầu phát triển trong nước là một việc cần phải làm của chính phủ ở bất cứ quốc gia nào.

Nhưng xuất cảng vì lợi nhuận mà không lưu tâm đến sức khỏe của người tiêu thụ qua việc xử dụng những quy trình sản xuất “tắc trách” chắc chắn sẽ bị loại trừ trong “cuộc chơi kinh tế” trên thế giới.

 

Mai Thanh Truyết 

12/8/2002

(Ghi chú: Bài viết ngắn dựa trên những thông tin trên báo Tuổi Trẻ và các trao đổi với thân nhân hiện cư ngụ tại Tây Ninh có liên hệ đến việc trồng tỉa cây thuốc cá và phụ trách chuyên chở. Theo các nguồn tin trên, hàng loạt xe vận tải chở đầy rễ cây thuốc cá và trực chỉ về miền ĐBSCL hàng ngày. Tuy nhiên vẫn có những người tình nguyện (hay được trả lương?) đi làm thừa sai cho chủ nghĩa đã không ngại phản kích một cách mù quáng với mục tiêu duy nhất là bôi lọ người viết. Dù sao, người Việt hải ngoại cũng còn sáng suốt và khách quan trước những vấn đề tế nhị để nhận định rõ đâu là mục đích mà người viết muốn trang trải.)