(Tinted drinking water in Ho Chi Minh City – Part 2)
Từ đầu năm 2005, nước uống trong hệ thống cấp nước sinh hoạt ở một số địa bàn thuộc các quận 6, 8, 10, 11, G̣ Vấp, Tân B́nh, và Tân Phú của thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM) đă bị nhiễm bẩn hoặc vàng đục đến độ không thể sử dụng được. Tổng Công ty Cấp nước Sài G̣n (SAWACO) và Trung tâm Ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp (TTƯDKTHNTCN) thuộc Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt (VNCHNĐL) đă tiến hành nghiên cứu, nhưng cho đến nay, vẫn chưa t́m ra nguyên nhân thỏa đáng. Ngoài hai chuyên gia người Pháp sẽ sang Việt Nam vào tháng 7 sắp tới, một số cơ quan và hiệp hội khoa học-kỹ thuật TPHCM cũng đă được mời để cùng nghiên cứu với TTƯDKTHNTCN trong việc t́m nguyên nhân trong những ngày sắp đến. Trong chương tŕnh trước, Phóng viên Đỗ Hiếu đă trao đổi với Kỹ sư (KS) Nguyễn Minh Quang về kết quả nghiên cứu của SAWACO và TTƯDKTHNTCN. Trong chương tŕnh nầy, KS Quang sẽ thảo luận về những nguyên nhân và giải pháp có thể dùng để khắc phục t́nh trạng nước bẩn và đục ở TPHCM hiện nay. Cũng xin nhắc lại, Ông Quang là một kỹ sư công chánh chuyên nghiệp (professional engineer) của tiểu bang California và cũng là một chuyên viên thuộc Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. Trước năm 1975, KS Quang là một chuyên viên phục vụ tại Ủy ban Quốc gia Thủy lợi trực thuộc Bộ Công Chánh và Giao thông ở Sài G̣n. Ông Quang hiện là Kỹ sư Giám sát trưởng (Senior Supervising Engineer) của Stetson Engineers Inc., một công ty cố vấn chuyên về thủy lợi được thành lập từ năm 1957 ở tiểu bang California.
Hỏi: Theo nhận xét của nhiều nhà khoa học trong nước, và KS cũng đồng ư với họ, là 5 nguyên nhân gây nước bẩn và đục ở một số địa bàn trong TPHCM do TTƯDKTHNTCN đưa ra không có tính thuyết phục cao. Vậy theo KS, nguyên nhân nào đă làm cho nước bị bẩn và đục?
Đáp: Nói một cách tổng quát, nước trong đường ống của hệ thống cấp thủy ở một số vùng trong TPHCM bị bẩn hoặc đục là do (1) nước bẩn và cặn ở bên ngoài đường ống xâm nhập vào, (2) nguồn nước bị bẩn và đục trước khi được đưa vào hệ thống phân phối, (3) chất bẩn và cặn được cấu thành bên trong đường ống, và (4) kết hợp của các nguyên nhân vừa nêu. Tôi không nghĩ chất bẩn và cặn c̣n sót lại trong khi lắp đặt đường ống là một nguyên nhân, v́ SAWACO đă súc đi súc lại nhiều lần mà nước vẫn c̣n bẩn và đục.
Hỏi: KS có thể giải thích thêm cho Quư thính giả của Đài về những nguyên nhân nầy không ạ?
Đáp: Khi nước trong đường ống bị bẩn hoặc đục, việc phải làm trước hết là khảo sát phẩm chất của nước để xác định chất bẩn hoặc làm đục và phạm vi khu vực bị ảnh hưởng. Nếu nước trong đường ống có chỉ dấu của sự xâm nhập của nước bẩn bên ngoài đường ống (thí dụ như sự hiện diện của coliform, bùn, cát,…) hệ thống đường ống phải được xem xét; và thông thường, nơi đường ống bị hở (lủng v́ bị ăn ṃn, bể v́ bị va chạm, hoặc đầu nối không kín) được xác định bằng cách khảo sát áp suất trong đường ống. Nước trong đường ống bị bẩn và đục v́ đường ống bị hở là t́nh trạng thường gặp nhất và cũng dễ giải quyết nhất; tuy nhiên, t́nh trạng nầy có lẽ chỉ xảy ở một vài nơi mà thôi.
Hỏi: Theo KS, một trong những nguyên nhân của t́nh trạng nước bẩn và đục ở TPHCM hiện nay là do nguồn nước bị bẩn và đục trước khi được đưa vào hệ thống phân phối. Nhưng cả hai Ông Vơ Quang Châu, Giám đốc nhà máy nước Tân Hiệp, và Ông Phạm Văn Chính, Giám đốc nhà máy nước ngầm Hóc Môn, đều cho biết nguồn nước của hai nhà máy đạt 100% chất lượng theo tiêu chuẩn của Trung tâm Y tế dự pḥng thuộc Sở Y tế TPHCM.
Đáp: Dạ thưa đúng như vậy, nước của hai nhà máy nầy không bị bẩn và đục khi c̣n trong phạm vi nhà máy; nhưng khi nước được đưa vào hệ thống phân phối, nó có thể bị nhiễm bẩn và đục mà hai ông có thể không biết. Và đó có lẽ là một trong những lư do khiến cho nguyên nhân của t́nh trạng nước bẩn và đục, cho măi đến hôm nay, vẫn chưa được xác định.
Hỏi: KS có thể cho biết tại sao nước bị bẩn và đục khi vào hệ thống phân phối?
Đáp: Như tôi đă tŕnh bày trong chương tŕnh kỳ rồi, trước khi vào hệ thống phân phối, nước từ nhà máy nước Tân Hiệp được khử trùng bằng chất chlorine. Mặc dù nguồn nước đạt 100% chất lượng theo tiêu chuẩn của Sở Y tế TPHCM, tức dưới 0,5 mg/lít cho sắt và măn-gan, nồng độ sắt và măn-gan của nguồn nước vẫn c̣n khá cao. Chúng bị chlorine xúc tác và kết tủa thành rỉ sắt và rỉ măn-gan, thủ phạm làm cho nước bị bẩn và đục. T́nh trạng nước bẩn giảm hẳn khi SAWACO hạ nồng độ măn-gan trong nước từ 0,3-0,5 mg/lít xuống c̣n 0,05-0,1 mg/lít.
Về phần nhà máy nước ngầm Hóc Môn, tôi không rơ nước có được khử trùng bằng chlorine hay không; nhưng theo lời ông Vơ Dũng, Giám đốc SAWACO, tuyến ống của nhà máy bị đóng cặn nên ảnh hưởng đến nguồn nước vào mạng. Và nếu nguồn nước ngầm của nhà máy nước Hóc Môn có nồng độ sắt và măn-gan cao, hai chất nầy có thể kết tủa thành rỉ sắt và măn-gan khi được bơm vào đường ống nếu trong nước có nhiều bọt khí (bubble air), dù không được khử trùng bằng chlorine.
Hỏi: Làm thế nào để khắc phục t́nh trạng nầy, thưa KS?
Đáp: Dạ thưa nguyên tắc th́ rất đơn giản, chỉ cần giảm nồng độ sắt và măn-gan trong nguồn nước của hai nhà máy nước Tân Hiệp và Hóc Môn. SAWACO cần phải tiến hành thử nghiệm để xác định mức độ hợp lư, nhưng có lẽ không vượt quá 0,3 mg/lít cho sắt và 0,05 mg/lít cho măn-gan. Cơ sở hạ tầng và phương pháp lọc nước của nhà máy nước Tân Hiệp phải được điều chỉnh hoặc có thể phải thay đổi để đạt tiêu chuẩn về nồng độ sắt và măn-gan đă được ấn định. Nếu nhà máy nước ngầm Hóc Môn không có cơ sở hạ tầng gạn lọc như nhà máy nước Tân Hiệp, một nhà máy lọc nước cần phải được xây dựng để giảm nồng độ sắt và măn-gan trong nước ngầm của nhà máy nước ngầm Hóc Môn.
Hỏi: KS có cho biết một trong những nguyên nhân khiến nước bị bẩn và đục là v́ các chất bẩn làm đục nước được cấu thành ngay bên trong đường ống. Có cách nào để xác định nguyên nhân nầy không, thưa KS?
Đáp: Rỉ sét và măn-gan có khả năng kết tủa ngay bên trong đường ống do nồng độ của sắt và măn-gan trong nước khá cao, do đường ống bằng sắt bị ăn ṃn, hoặc do cả hai yếu tố. V́ thế, không thể xác định được nguyên nhân nếu một trong hai yếu tố vừa nêu chưa được loại trừ. Trở lại t́nh trạng nước bẩn và đục ở TPHCM, nếu nồng độ của sắt và măn-gan trong nước thấp th́ có thể kết luận đường ống bằng sắt bị ăn ṃn. Nhưng v́ nồng độ của sắt và măn-gan trong nước rất cao nên không thể khẳng định là do đường ống, nếu chưa làm thử nghiệm tại chỗ (in-situ) bằng cách cho nước có nồng độ sắt và măn-gan thấp chảy qua đường ống.
Hỏi: Nếu đường ống bị ăn ṃn th́ phải giải quyết như thế nào? Có cần phải thay hết 850 km đường ống được lắp đặt từ trước năm 1975 như SAWACO đề nghị hay không?
Đáp: Theo nhận xét của tôi, đề nghị thay hết 850 km đường ống được lắp đặt từ trước năm 1975 không có cơ sở về mặt kỹ thuật và thiếu công bằng về mặt chính trị, bởi v́ t́nh trạng nước bẩn và đục ở TPHCM không xảy ra trong hệ thống được lắp đặt trước năm 1975 mà xảy ra trong hệ thống vừa mới lắp đặt cho hai nhà máy nước Tân Hiệp và Hóc Môn. Do đó, có thể nói một cách chắc chắn rằng, SAWACO không thể giải quyết được t́nh trạng nước bẩn và đục hiện nay cho dù tất cả 850 km đường ống nầy có thể được thay thế ngay lập tức. Đề nghị nầy cũng cho thấy sự yếu kém nghiêm trọng về mặt chuyên môn của SAWACO, bởi v́ t́nh trạng ăn ṃn đường ống có thể được giải quyết một cách dễ dàng và đơn giản bằng cách điều chỉnh độ pH của nước trong đường ống.
Hỏi: Như vậy, theo KS, SAWACO phải làm ǵ để khắc phục có hiệu quả t́nh trạng nước bẩn và đục ở TPHCM hiện nay.
Đáp: Theo dữ kiện không đầy đủ mà tôi có được, sự hiện diện của sắt và măn-gan với nồng độ rất cao trong nguồn nước của hai nhà máy nước Tân Hiệp và Hóc Môn, mặc dù đạt 100% tiêu chuẩn của Sở Y tế TPHCM, có lẽ là nguyên nhân của t́nh trạng nước bẩn và đục ở TPHCM hiện nay. Do đó, như tôi đă đề cập ở trên, SAWACO cần phải làm thế nào để hạ thấp hoặc loại trừ hai chất nầy ra khỏi nguồn nước bằng cách điều chỉnh, thay thế, hoặc xây mới cơ sở hạ tầng và phương pháp lọc nước ở hai nhà máy nước Tân Hiệp và Hóc Môn.
Trong khi tiến hành giải pháp lâu dài có thể kéo dài trong một thời gian khá lâu, SAWACO có thể sử dụng một hoặc nhiều giải pháp tạm thời chẳng hạn như điều chỉnh độ pH của nước trong đường ống của hệ thống phân phối, thay thế phương pháp khử trùng bằng chlorine hiện nay bằng một phương pháp khác (chẳng hạn như dùng tia cực tím), hoặc dùng hóa chất ngăn chận sự oxy hóa của sắt và măn-gan (sequestering chemicals).
Hỏi: Như vậy, tại sao không dùng hóa chất ngăn chận sự oxy hóa sắt và măn-gan như một giải pháp lâu dài?
Đáp: Dạ thưa, các hóa chất ngăn chận sự oxy hóa sắt và măn-gan không được đề nghị cho giải pháp lâu dài v́ sắt và măn-gan vẫn c̣n nguyên ở trong nước. Mặc dù hai kim loại nầy không có hại đến sức khỏe, nhưng chúng có thể gây nhiều vấn đề phiền phức trong việc sử dụng nước. Chúng làm hoen ố quần áo, chén dĩa, ly tách mà xà pḥng hoặc thuốc tẩy không thể nào tẩy được. Chúng làm một số thức uống như cà phê và trà có màu và mùi vị khó chịu. Chúng có thể bám và làm nghẻn đường ống hoặc một số máy móc khác chẳng hạn như nồi áp suất, máy nước nóng, máy lọc nước,… khiến cho việc điều hành các máy móc nầy tốn kém hơn v́ cần nhiều năng lượng hơn hoặc phải thay thế nhanh hơn.
NUOCDUCSAIGON2.DOC
(Tinted drinking water in Ho Chi Minh City – Part 2)
Töø ñaàu naêm 2005, nöôùc uoáng trong heä thoáng caáp nöôùc sinh hoaït ôû moät soá ṇ̃a baøn thuoäc caùc quaän 6, 8, 10, 11, Goø Vaáp, Taân B́nh, vaø Taân Phuù cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh (TPHCM) ñaơ ḅ nhieăm baån hoaëc vaøng ñuïc ñeán ñoä khoâng theå söû duïng ñöôïc. Toång Coâng ty Caáp nöôùc Saøi Goøn (SAWACO) vaø Trung taâm ÖÙng duïng kyơ thuaät haït nhaân trong coâng nghieäp (TTÖDKTHNTCN) thuoäc Vieän Nghieân cöùu haït nhaân Ñaø Laït (VNCHNÑL) ñaơ tieán haønh nghieân cöùu, nhöng cho ñeán nay, vaăn chöa t́m ra nguyeân nhaân thoûa ñaùng. Ngoaøi hai chuyeân gia ngöôøi Phaùp seơ sang Vieät Nam vaøo thaùng 7 saép tôùi, moät soá cô quan vaø hieäp hoäi khoa hoïc-kyơ thuaät TPHCM cuơng ñaơ ñöôïc môøi ñeå cuøng nghieân cöùu vôùi TTÖDKTHNTCN trong vieäc t́m nguyeân nhaân trong nhöơng ngaøy saép ñeán. Trong chöông tŕnh tröôùc, Phoùng vieân Ñoă Hieáu ñaơ trao ñoåi vôùi Kyơ sö (KS) Nguyeăn Minh Quang veà keát quaû nghieân cöùu cuûa SAWACO vaø TTÖDKTHNTCN. Trong chöông tŕnh naày, KS Quang seơ thaûo luaän veà nhöơng nguyeân nhaân vaø giaûi phaùp coù theå duøng ñeå khaéc phuïc t́nh traïng nöôùc baån vaø ñuïc ôû TPHCM hieän nay. Cuơng xin nhaéc laïi, OÂng Quang laø moät kyơ sö coâng chaùnh chuyeân nghieäp (professional engineer) cuûa tieåu bang California vaø cuơng laø moät chuyeân vieân thuoäc Hoäi Khoa hoïc vaø Kyơ thuaät Vieät Nam. Tröôùc naêm 1975, KS Quang laø moät chuyeân vieân phuïc vuï taïi UÛy ban Quoác gia Thuûy lôïi tröïc thuoäc Boä Coâng Chaùnh vaø Giao thoâng ôû Saøi Goøn. OÂng Quang hieän laø Kyơ sö Giaùm saùt tröôûng (Senior Supervising Engineer) cuûa Stetson Engineers Inc., moät coâng ty coá vaán chuyeân veà thuûy lôïi ñöôïc thaønh laäp töø naêm 1957 ôû tieåu bang California.
Hoûi: Theo nhaän xeùt cuûa nhieàu nhaø khoa hoïc trong nöôùc, vaø KS cuơng ñoàng yù vôùi hoï, laø 5 nguyeân nhaân gaây nöôùc baån vaø ñuïc ôû moät soá ṇ̃a baøn trong TPHCM do TTÖDKTHNTCN ñöa ra khoâng coù tính thuyeát phuïc cao. Vaäy theo KS, nguyeân nhaân naøo ñaơ laøm cho nöôùc ḅ baån vaø ñuïc?
Ñaùp: Noùi moät caùch toång quaùt, nöôùc trong ñöôøng oáng cuûa heä thoáng caáp thuûy ôû moät soá vuøng trong TPHCM ḅ baån hoaëc ñuïc laø do (1) nöôùc baån vaø caën ôû beân ngoaøi ñöôøng oáng xaâm nhaäp vaøo, (2) nguoàn nöôùc ḅ baån vaø ñuïc tröôùc khi ñöôïc ñöa vaøo heä thoáng phaân phoái, (3) chaát baån vaø caën ñöôïc caáu thaønh beân trong ñöôøng oáng, vaø (4) keát hôïp cuûa caùc nguyeân nhaân vöøa neâu. Toâi khoâng nghó chaát baån vaø caën coøn soùt laïi trong khi laép ñaët ñöôøng oáng laø moät nguyeân nhaân, v́ SAWACO ñaơ suùc ñi suùc laïi nhieàu laàn maø nöôùc vaăn coøn baån vaø ñuïc.
Hoûi: KS coù theå giaûi thích theâm cho Quyù thính giaû cuûa Ñaøi veà nhöơng nguyeân nhaân naày khoâng aï?
Ñaùp: Khi nöôùc trong ñöôøng oáng ḅ baån hoaëc ñuïc, vieäc phaûi laøm tröôùc heát laø khaûo saùt phaåm chaát cuûa nöôùc ñeå xaùc ṇ̃nh chaát baån hoaëc laøm ñuïc vaø phaïm vi khu vöïc ḅ aûnh höôûng. Neáu nöôùc trong ñöôøng oáng coù chæ daáu cuûa söï xaâm nhaäp cuûa nöôùc baån beân ngoaøi ñöôøng oáng (thí duï nhö söï hieän dieän cuûa coliform, buøn, caùt,& ) heä thoáng ñöôøng oáng phaûi ñöôïc xem xeùt; vaø thoâng thöôøng, nôi ñöôøng oáng ḅ hôû (luûng v́ ḅ aên moøn, beå v́ ḅ va chaïm, hoaëc ñaàu noái khoâng kín) ñöôïc xaùc ṇ̃nh baèng caùch khaûo saùt aùp suaát trong ñöôøng oáng. Nöôùc trong ñöôøng oáng ḅ baån vaø ñuïc v́ ñöôøng oáng ḅ hôû laø t́nh traïng thöôøng gaëp nhaát vaø cuơng deă giaûi quyeát nhaát; tuy nhieân, t́nh traïng naày coù leơ chæ xaûy ôû moät vaøi nôi maø thoâi.
Hoûi: Theo KS, moät trong nhöơng nguyeân nhaân cuûa t́nh traïng nöôùc baån vaø ñuïc ôû TPHCM hieän nay laø do nguoàn nöôùc ḅ baån vaø ñuïc tröôùc khi ñöôïc ñöa vaøo heä thoáng phaân phoái. Nhöng caû hai OÂng Voơ Quang Chaâu, Giaùm ñoác nhaø maùy nöôùc Taân Hieäp, vaø OÂng Phaïm Vaên Chính, Giaùm ñoác nhaø maùy nöôùc ngaàm Hoùc Moân, ñeàu cho bieát nguoàn nöôùc cuûa hai nhaø maùy ñaït 100% chaát löôïng theo tieâu chuaån cuûa Trung taâm Y teá döï phoøng thuoäc Sôû Y teá TPHCM.
Ñaùp: Daï thöa ñuùng nhö vaäy, nöôùc cuûa hai nhaø maùy naày khoâng ḅ baån vaø ñuïc khi coøn trong phaïm vi nhaø maùy; nhöng khi nöôùc ñöôïc ñöa vaøo heä thoáng phaân phoái, noù coù theå ḅ nhieăm baån vaø ñuïc maø hai oâng coù theå khoâng bieát. Vaø ñoù coù leơ laø moät trong nhöơng lyù do khieán cho nguyeân nhaân cuûa t́nh traïng nöôùc baån vaø ñuïc, cho maơi ñeán hoâm nay, vaăn chöa ñöôïc xaùc ṇ̃nh.
Hoûi: KS coù theå cho bieát taïi sao nöôùc ḅ baån vaø ñuïc khi vaøo heä thoáng phaân phoái?
Ñaùp: Nhö toâi ñaơ tŕnh baøy trong chöông tŕnh kyø roài, tröôùc khi vaøo heä thoáng phaân phoái, nöôùc töø nhaø maùy nöôùc Taân Hieäp ñöôïc khöû truøng baèng chaát chlorine. Maëc duø nguoàn nöôùc ñaït 100% chaát löôïng theo tieâu chuaån cuûa Sôû Y teá TPHCM, töùc döôùi 0,5 mg/lít cho saét vaø maên-gan, noàng ñoä saét vaø maên-gan cuûa nguoàn nöôùc vaăn coøn khaù cao. Chuùng ḅ chlorine xuùc taùc vaø keát tuûa thaønh ræ saét vaø ræ maên-gan, thuû phaïm laøm cho nöôùc ḅ baån vaø ñuïc. T́nh traïng nöôùc baån giaûm haún khi SAWACO haï noàng ñoä maên-gan trong nöôùc töø 0,3-0,5 mg/lít xuoáng coøn 0,05-0,1 mg/lít.
Veà phaàn nhaø maùy nöôùc ngaàm Hoùc Moân, toâi khoâng roơ nöôùc coù ñöôïc khöû truøng baèng chlorine hay khoâng; nhöng theo lôøi oâng Voơ Duơng, Giaùm ñoác SAWACO, tuyeán oáng cuûa nhaø maùy ḅ ñoùng caën neân aûnh höôûng ñeán nguoàn nöôùc vaøo maïng. Vaø neáu nguoàn nöôùc ngaàm cuûa nhaø maùy nöôùc Hoùc Moân coù noàng ñoä saét vaø maên-gan cao, hai chaát naày coù theå keát tuûa thaønh ræ saét vaø maên-gan khi ñöôïc bôm vaøo ñöôøng oáng neáu trong nöôùc coù nhieàu boït khí (bubble air), duø khoâng ñöôïc khöû truøng baèng chlorine.
Hoûi: Laøm theá naøo ñeå khaéc phuïc t́nh traïng naày, thöa KS?
Ñaùp: Daï thöa nguyeân taéc th́ raát ñôn giaûn, chæ caàn giaûm noàng ñoä saét vaø maên-gan trong nguoàn nöôùc cuûa hai nhaø maùy nöôùc Taân Hieäp vaø Hoùc Moân. SAWACO caàn phaûi tieán haønh thöû nghieäm ñeå xaùc ṇ̃nh möùc ñoä hôïp lyù, nhöng coù leơ khoâng vöôït quaù 0,3 mg/lít cho saét vaø 0,05 mg/lít cho maên-gan. Cô sôû haï taàng vaø phöông phaùp loïc nöôùc cuûa nhaø maùy nöôùc Taân Hieäp phaûi ñöôïc ñieàu chænh hoaëc coù theå phaûi thay ñoåi ñeå ñaït tieâu chuaån veà noàng ñoä saét vaø maên-gan ñaơ ñöôïc aán ṇ̃nh. Neáu nhaø maùy nöôùc ngaàm Hoùc Moân khoâng coù cô sôû haï taàng gaïn loïc nhö nhaø maùy nöôùc Taân Hieäp, moät nhaø maùy loïc nöôùc caàn phaûi ñöôïc xaây döïng ñeå giaûm noàng ñoä saét vaø maên-gan trong nöôùc ngaàm cuûa nhaø maùy nöôùc ngaàm Hoùc Moân.
Hoûi: KS coù cho bieát moät trong nhöơng nguyeân nhaân khieán nöôùc ḅ baån vaø ñuïc laø v́ caùc chaát baån laøm ñuïc nöôùc ñöôïc caáu thaønh ngay beân trong ñöôøng oáng. Coù caùch naøo ñeå xaùc ṇ̃nh nguyeân nhaân naày khoâng, thöa KS?
Ñaùp: Ræ seùt vaø maên-gan coù khaû naêng keát tuûa ngay beân trong ñöôøng oáng do noàng ñoä cuûa saét vaø maên-gan trong nöôùc khaù cao, do ñöôøng oáng baèng saét ḅ aên moøn, hoaëc do caû hai yeáu toá. V́ theá, khoâng theå xaùc ṇ̃nh ñöôïc nguyeân nhaân neáu moät trong hai yeáu toá vöøa neâu chöa ñöôïc loaïi tröø. Trôû laïi t́nh traïng nöôùc baån vaø ñuïc ôû TPHCM, neáu noàng ñoä cuûa saét vaø maên-gan trong nöôùc thaáp th́ coù theå keát luaän ñöôøng oáng baèng saét ḅ aên moøn. Nhöng v́ noàng ñoä cuûa saét vaø maên-gan trong nöôùc raát cao neân khoâng theå khaúng ṇ̃nh laø do ñöôøng oáng, neáu chöa laøm thöû nghieäm taïi choă (in-situ) baèng caùch cho nöôùc coù noàng ñoä saét vaø maên-gan thaáp chaûy qua ñöôøng oáng.
Hoûi: Neáu ñöôøng oáng ḅ aên moøn th́ phaûi giaûi quyeát nhö theá naøo? Coù caàn phaûi thay heát 850 km ñöôøng oáng ñöôïc laép ñaët töø tröôùc naêm 1975 nhö SAWACO ñeà ngḥ hay khoâng?
Ñaùp: Theo nhaän xeùt cuûa toâi, ñeà ngḥ thay heát 850 km ñöôøng oáng ñöôïc laép ñaët töø tröôùc naêm 1975 khoâng coù cô sôû veà maët kyơ thuaät vaø thieáu coâng baèng veà maët chính tṛ, bôûi v́ t́nh traïng nöôùc baån vaø ñuïc ôû TPHCM khoâng xaûy ra trong heä thoáng ñöôïc laép ñaët tröôùc naêm 1975 maø xaûy ra trong heä thoáng vöøa môùi laép ñaët cho hai nhaø maùy nöôùc Taân Hieäp vaø Hoùc Moân. Do ñoù, coù theå noùi moät caùch chaéc chaén raèng, SAWACO khoâng theå giaûi quyeát ñöôïc t́nh traïng nöôùc baån vaø ñuïc hieän nay cho duø taát caû 850 km ñöôøng oáng naày coù theå ñöôïc thay theá ngay laäp töùc. Ñeà ngḥ naày cuơng cho thaáy söï yeáu keùm nghieâm troïng veà maët chuyeân moân cuûa SAWACO, bôûi v́ t́nh traïng aên moøn ñöôøng oáng coù theå ñöôïc giaûi quyeát moät caùch deă daøng vaø ñôn giaûn baèng caùch ñieàu chænh ñoä pH cuûa nöôùc trong ñöôøng oáng.
Hoûi: Nhö vaäy, theo KS, SAWACO phaûi laøm ǵ ñeå khaéc phuïc coù hieäu quaû t́nh traïng nöôùc baån vaø ñuïc ôû TPHCM hieän nay.
Ñaùp: Theo döơ kieän khoâng ñaày ñuû maø toâi coù ñöôïc, söï hieän dieän cuûa saét vaø maên-gan vôùi noàng ñoä raát cao trong nguoàn nöôùc cuûa hai nhaø maùy nöôùc Taân Hieäp vaø Hoùc Moân, maëc duø ñaït 100% tieâu chuaån cuûa Sôû Y teá TPHCM, coù leơ laø nguyeân nhaân cuûa t́nh traïng nöôùc baån vaø ñuïc ôû TPHCM hieän nay. Do ñoù, nhö toâi ñaơ ñeà caäp ôû treân, SAWACO caàn phaûi laøm theá naøo ñeå haï thaáp hoaëc loaïi tröø hai chaát naày ra khoûi nguoàn nöôùc baèng caùch ñieàu chænh, thay theá, hoaëc xaây môùi cô sôû haï taàng vaø phöông phaùp loïc nöôùc ôû hai nhaø maùy nöôùc Taân Hieäp vaø Hoùc Moân.
Trong khi tieán haønh giaûi phaùp laâu daøi coù theå keùo daøi trong moät thôøi gian khaù laâu, SAWACO coù theå söû duïng moät hoaëc nhieàu giaûi phaùp taïm thôøi chaúng haïn nhö ñieàu chænh ñoä pH cuûa nöôùc trong ñöôøng oáng cuûa heä thoáng phaân phoái, thay theá phöông phaùp khöû truøng baèng chlorine hieän nay baèng moät phöông phaùp khaùc (chaúng haïn nhö duøng tia cöïc tím), hoaëc duøng hoùa chaát ngaên chaän söï oxy hoùa cuûa saét vaø maên-gan (sequestering chemicals).
Hoûi: Nhö vaäy, taïi sao khoâng duøng hoùa chaát ngaên chaän söï oxy hoùa saét vaø maên-gan nhö moät giaûi phaùp laâu daøi?
Ñaùp: Daï thöa, caùc hoùa chaát ngaên chaän söï oxy hoùa saét vaø maên-gan khoâng ñöôïc ñeà ngḥ cho giaûi phaùp laâu daøi v́ saét vaø maên-gan vaăn coøn nguyeân ôû trong nöôùc. Maëc duø hai kim loaïi naày khoâng coù haïi ñeán söùc khoûe, nhöng chuùng coù theå gaây nhieàu vaán ñeà phieàn phöùc trong vieäc söû duïng nöôùc. Chuùng laøm hoen oá quaàn aùo, cheùn dóa, ly taùch maø xaø phoøng hoaëc thuoác taåy khoâng theå naøo taåy ñöôïc. Chuùng laøm moät soá thöùc uoáng nhö caø pheâ vaø traø coù maøu vaø muøi ṿ khoù cḥu. Chuùng coù theå baùm vaø laøm ngheûn ñöôøng oáng hoaëc moät soá maùy moùc khaùc chaúng haïn nhö noài aùp suaát, maùy nöôùc noùng, maùy loïc nöôùc,... khieán cho vieäc ñieàu haønh caùc maùy moùc naày toán keùm hôn v́ caàn nhieàu naêng löôïng hôn hoaëc phaûi thay theá nhanh hôn.
NUOCDUCSAIGON2.DOC